Ανάσες -τυχαίες

Κατέβαιναν οι άλλοι όταν ανέβαινα κι άκουσα στ' άδεια δωμάτια το τακούνι μου      Έτσι κάπως μεσ' στην εκκλησιά όταν ο Θεός δεν είναι     Ειρηνικά γίνονται και τα χείριστα

Θα ερχόταν κάποιος    όμως     Ίσως κι η αγάπη αλλά     Στις δύο το μεσημέρι που έσκυβα στο παράθυρό μου να πετύχω κάτι θυμωμένο ή άτυχο      ήταν μόνο το φωτόδεντρο

Εκεί στο πίσω μέρος της αυλής      μεσ' στις βρωμούσες και στα παλιοσίδερα     όμως       Δίχως ποτέ κανείς να το ποτίσει     αλλά      Παίζοντας με το σάλιο μου να το ξαμώσω από ψηλά     περνούσαμε τις μέρες   ώσπου


Μονομιάς      σπούσε η άνοιξη τους τοίχους         μου 'φευγε το περβάζι απ' τον αγκώνα κι έμενα μπρούμυτα μεσ' στον αέρα να κοιτώ
                           
ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ ΤΟ ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ Η ΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΟΜΟΡΦΙΑ                                                    

Ανεικονικό

Άγιε Σώζοντα, συ που εφοράς φουρτούνες,
Ανέβασέ μου της θάλασσας το μάτι
Να κάνω μίλια μέσα του στην πράσινη διαφάνεια
Να φτάσω εκεί που σκάβουν τ' ουρανού οι μαστόροι
Και να βρω πάλι τη στιγμή πριν γεννηθώ
Τότες που ευώδιαζαν οι βιόλες άμα δε νογούσα
Πώς δε νογάει την αστραπή του ο κεραυνός
Μόνο σε τεταρτοχτυπά - λάμψη όλος!

                                                  Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΟΣ, Ο. Ελύτης

Εξόριστε ποητή

Μπαίνοντας ο εικοστός αιώνας στο τελευταίο του τέταρτο, αισθάνομαι άστεγος και περιττός. Όλα είναι κατειλημμένα — ως και τ' άστρα. Οι άνθρωποι έχουν απαλλαγεί από κάθε παιδεία, όπως στην εποχή του Τσέγκις Χαν, και δεν ερωτεύονται ούτε κατ' ιδέαν. Πρωθυπουργοί συναλλάσσονται με προσωπιδοφόρους, ποικίλες ομάδες καταλαμβάνουν αεροπλάνα και συλλαμβάνουν ομήρους, ενώ οι κολλεγιόπαιδες λύνουν εκπληκτικές εξισώσεις με μιαν ευκολία που είναι ν' απορείς: συν, πλην, διά, επί — άρα. Το μυστικό στη ζωή αυτή, φαίνεται, δεν είναι αν είσαι δούλος ή όχι· καθόλου. Είναι να οδηγείσαι με συνέπεια σε κάποιο «άρα» και να 'χεις έτοιμη την απάντηση. Πολύ ωραία. Μπροστά όμως σε μια φράση ποιητική, για ποιο λόγο αυτό το «άρα» στομώνει; Το μυαλό μας κάνει μαιάνδρους απίθανους προκειμένου στο μέλλον να σταδιοδρομήσει στα εργαστήρια, στους ηλεκτρονικούς εγκεφάλους, οπουδήποτε οσφραίνεται όφελος χειροπιαστό. Προκειμένου όμως να καταλήξει σε μια συνειδητοποίηση του είναι παραμένει στην πρώτη του Δημοτικού. Γιατί; Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει· άρα; Μηδέν ο μαθητής. —Ο ήλιος κυκλοδίωκτος, ως αράχνη, μ' εδίπλωνε· άρα; Κενό. Το τρανζίστορ μας ναι· αυτό ξέρουμε να το λύνουμε και να το επανασυνδέουμε στο άψε-σβήσε. Όλα γίνεται να τα λύσεις και να τα επανασυνδέσεις, εκτός από τα λόγια που έγραψε ο ποιητής.
 Οδυσσέας Ελύτης, Εν λευκώ, Ίκαρος, Αθήνα 1992

Φλοίσβος

Φλοίσβος φιλί στη  χαϊδεμένη του άμμο -´Ερωτας
Τη γαλανή του ελευθερία ο γλάρος
Δίνει στον ορίζοντα
Κύματα φεύγουν έρχονται
Αφρισμένη απόκριση στ' αυτιά των κοχυλιών

Ποιος πήρε την ολόξανθη και την ηλιοκαμένη;
Ο μπάτης με το διάφανό του φύσημα
Γέρνει πανί του ονείρου
Μακριά
´Ερωτας την υπόσχεσή του μουρμουρίζει- Φλοίσβος.

            Προσανατολισμοί, Ο. Ελύτης

18/3

                       










 Όταν ακούς "τάξη"
         ανθρωπινό κρέας μυρίζει.
                                        Μαρία Νεφέλη, Ο. Ελύτης

N. Χατζηκυριάκος -Γκίκας, 26-2-1906

Η επίσκεψη στο σπίτι του, που έγινε μουσείο, θα πραγματοποιηθεί σύντομα -ελπίζουμε.

Δωδεκάμερο

..."Από τα Γέννα ως τα Φώτα αυτή 'ταν η μυστική λαχτάρα ανάμεσα σε μικρούς και μεγάλους. Θα τα δούνε φέτος τα Παγανά; Κάθε βράδι γι' αυτά μιλούσαν. Για τα συνήθια και για τα καμώματά τους.

Η μάνα, σαν έγερναν να κοιμηθούν, έριχνε μια φούχτα αλάτι στη σκεπασμένη χόβολη. Τσατ, πατ, έσκαγε κάθε λίγο και λιγάκι τ'αλάτι, να τρομάζουν οι καλλικαντζάροι, να μη σβήνουν τη φωτιά με τον τρόπο πούξεραν. Τρόμαζαν τα Παγανά, τρόμαζαν και τα παιδιά πάνω στον ύπνο τους και ξεπετιόνταν. Πριν πέσει να κοιμηθεί στρίμωχνε και μια ρίζα αφάνες μπροστά στη σταχτοθυρίδα, μην κατεβούν και κατουρήσουν τη στάχτη κ' ύστερα λιώνουν και τρυπάνε τα ρούχα στη μπουγάδα.

Κρέμαζαν οι γυναίκες μάτσα τρικοκκιές και γύρω στο ψωμοσάνιδο, να μη μπορούν να μαγαρίσουν τη ζυμωσιά.

Όμως κάποιο βράδυ έρχονται πλια οι Καλλικαντζάροι, και μάλιστα με τον πιο πίσημον τρόπο.

Κει που καθόντανε κουλουριασμένα τα παιδιά μέσα στο παραγώνι κι άκουγαν νυσταγμένα τα παραμύθια της γριάς, πατημασιές έτριζαν πάνω στο χιονισμένο δώμα, γέλια πνιγμένα και μικρά ουρλιαχτά.

Κόβονταν τότε στη μέση οι κουβέντες, οι καρδιές χτυπούσαν με λαχτάρα, τα μάτια καρφώνονταν στο ταβάνι.

-Αυτοί είναι, μάνα!

Τα παιδιά πετάγονταν έξω από το παραγώνο, χλωμά-θειαφοκέρι.

-Εμ, Αυτοί θάναι, έλεγαν οι μεγάλοι, και κοιτάζονταν με νόημα. Ποιός άλλος, μέρες πούναι!

Είτανε αλήθεια οι Καλλικαντζάροι.

Σε λίγο γινόταν μια μικρή φασαρία από σιδερικά εκεί ψηλά, μέσα στα μαύρα βάθια της καμινάδας. Τσάγκα, τσούγκα! Οι καπνιές πλια μαδούσαν και πέφτανε πάνω στα κούτσουρα, και σε λίγο να και κατέβαινε σιγά-σιγά ένα λανάρι κρεμασμένο από ψιλό σκοινί. Το λανάρι κουνιότανε πέρα-δώθε πάνω από τη φωτιά, και μεσ' από την καμινάδα ακούγονταν οι Καλλικαντζάροι που τραγουδούσαν το τραγούδι τους:

Λαγκούρ, λουγκούρ τα λανάρια

του παπά τα καλεντάρια!

Για μια πίτα με τυρί

για σαράντα σαραϊλί!

Είτανε κάτι που δε λέγεται το τί νιώθαν οι μικροί. Μια γλυκιά φρίκη έτρεχε μέσα στα φυλλοκάρδια, στύλωναν τα μάτια, κ' η καρδιά χτυπούσε να σπάσει.

Η μάνα πήγαινε έφερνε τυρόπιτα και την κάρφωνε στα καρφιά του λαναριού. Που να βρεθούν "σαράντα σαραϊλί" στο φτωχικό τους.

Οι Καλλικάντζαροι ανασέρνανε πάλι το λανάρι, και πριν να φύγουν κατέβαινε ακόμη μια φορά η φωνή τους μέσ' από τον μπουχαρή.

-Και του χρόνου Χριστιανοί!

-Αμήν! έλεγαν σοβαρά, σιγανά όλοι οι μεγάλοι. Και του χρόνου νάμαστε γεροί."....

                                          Στρατής Μυριβήλης, "τα Παγανά"

Χρέος

Τα κορίτσια η πόα της ουτοπίας
τα κορίτσια οι παραπλανημένες Πλειάδες
τα κορίτσια τ' Αγγεία των Μυστηρίων
τα γεμάτα ως πάνω και τ' απύθμενα

Τα στυφά στο σκοτάδι και όμως θαύμα
τα γραμμένα από φως και όμως μαυρίλα
τα στραμμένα επάνω τους όπως οι φάροι
τα ηλιοβόρα και τα σεληνοβάμονα

                                 Ο. Ελύτης, Το Άξιον εστί

[ Έλεγχοι]

Γι' αυτό και οι αντίπαλοι ολοένα

εκστρατεύουν - κοιτάξετε:

άλλοι με τις κοινωνικές τους θεωρίες

πολλοί κραδαίνοντας απλώς λουλούδια

Κάθε καιρός και η Ελένη του.

                                             Ο. Ελύτης, Μαρία Νεφέλη

Ανεμόεσσα... Χίος

Θερινή ραστώνη

¨Ηρεσσον ραθύμως νωθροί πορθμείς.
                            Οι ¨Εμποροι των Εθνών, Α. Παπαδιαμάντης

Όταν η μία μέρα είναι σαν όλες, τότε είναι όλες σαν μία.
                            Το μαγικό βουνό, Τόμας Μαν.

Μαζί με τις υδρίες των όρθρων που συμπερπατούν
φωτοσκιασμένες με ήλεκτρο
Και με τους πέπλους των ξεχτένιστων ελπίδων που
 ατενίζουν τον εαυτό τους πέρα στις μεταβλητές
θωπείες των οριζόντων
Οι ώρες έρχονται που αγάπησαν τις ώρες μας
                            Προσανατολισμοί, Ο. Ελύτης

Όττω τις εράται

Μια μεταγλώττιση του ήχου που κάνουν 
παφλάζοντας τα μικρά κύματα,
 τη στιγμή που η σελήνη απομακρύνεται 
και το σπίτι σιμώνει στην ακροθαλασσιά,
 θα μπορούσε πολλά να μας αποκαλύψει.
 Για τις κορυφές των αισθήσεων πριν απ' όλα.
 Όπου η ευγένεια υποσκελίζοντας τη δύναμη φτάνει πάντοτε πρώτη:
 ένα γαλάζιο φιστικί που λάμπει, το βότσαλο αναμμένο,
 μοναχικά πατήματα του ανέμου στα φύλλα.
 Ή αλλιώς: μια μετόπη, ένας τρούλος, που κάνουν τη φύση
γραμμή, όπως ο φλοίσβος οικουμενική την ελληνική γλώσσα.

Μάθε να προφέρεις σωστά την πραγματικότητα.


                                        Ο Μικρός Ναυτίλος Ο. Ελύτης

Φεγγάρι

Καλές  θάλασσες!

Τ' Αη Γιάννη οι φωτιές

Τα μονοκοτυλήδονα
και τα δικοτυλήδονα
ανθίζανε στον κάμπο

σου το 'χαν πει στον κλήδονα
και σμίξαμε φιλήδονα
τα χείλια μας, Μαλάμω.
                               Γ. Σεφέρης

Κατόπιν εορτής

Άνοιξη

Κόρες - ή η συνάντηση

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ το ρόπτρο - σκαραβαίος
το παράτολμο δόντι μες στο ψύχος του ήλιου
ο Απρίλης που ένιωσε ν' αλλάζει φύλο
της πηγής το μπουμπούκι ότι που ανοίγει
Το χειράμαξο γέρνοντας με το 'να πλάι
μια χρυσόμυγα που άναψε φωτιά στο μέλλον
του νερού η αόρατη αορτή που πάλλει
και γι' αυτό ζωντανή κρατά η γαρδένια
τα λουλούδια τα οικόσιτα της Νοσταλγίας
τα λουλούδια τα νήπια της βροχής που τρέμουν
τα μικρά και τετράποδα στο μονοπάτι
τ' αψηλά στους ήλιους και τα ρεμβοκίνητα
Τα σεμνά με την κόκκινη αρρεβώνα
τα κομπάζοντας έφιππα μες στους λειμώνες
τα σε καθαρό ουρανό εργασμένα
τα στοχαστικά και τα χιμαιροποίκιλτα
Το Κρίνο, το Τριαντάφυλλο, το Γιασεμί
ο Μενεξές, η Πασχαλιά, ο Υάκινθος
το Γιούλι, το Ζαμπάκι, το Αστρολούλουδο

Λάμψη

Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου.
Μέσα της όλοι μεγαλώνουμε.
                               Α. Εμπειρίκος

18/3

Η Τοιχογραφία

Έχοντας ερωτευθεί και κατοικήσει αιώνες μέσ' στη

θάλασσα έμαθα γραφή και ανάγνωση

Ώστε τώρα να μπορώ σε μεγάλο βάθος πίσω τις

γενιές απανωτές όπως αρχίζει ένα βουνό προτού τε-

λειώσει το άλλο

Nα κοιτάζω Kαι μπροστά πάλι το ίδιο :

Tο βαθύ σκούρο μπουκάλι και η νέα στο μπράτσο

Eλένη με το πλάι επάνω στον ασβέστη

Nα γεμίζει κρασί της Παναγίας το μισό το σώμα

της φευγάτο κιόλας στην Aσία την αντικρυνή

Kαι το κέντημα όλο μετατοπισμένο μέσ' στον ου

ρανό με τα διχαλωτά πουλιά τα κιτρινάκια και

τους ήλιους.

     Ο. Ελύτης, Tο Φωτόδεντρο και η Δέκατη Tέταρτη Oμορφιά, Ίκαρος 1971



Μαντήλι

Φωνή δωρική, παρουσία στέρεη, σθένος ακάματο. Η Δόμνα Σαμίου διέτρεξε  απ' άκρη σ' άκρη την Ελλάδα για δεκαετίες και κατέγραψε -ευτυχώς- έναν κόσμο που χάνεται, τα δημοτικά τραγούδια. Με καταγωγή μικρασιάτικη, δάσκαλο τον Σίμωνα Καρρά, οδηγό την ίδια την παράδοση του τόπου μας, συνέλεξε ένα μοναδικό αρχείο καταγραφών και τραγούδησε η ίδια πολύτιμα κομμάτια της μουσικής μας ταυτότητας. Ευχαριστούμε.

Νόμισμα

Ο Ελύτης
                " κοιμήσου καραμέλλα μου
                 για να σε πιπιλήσω"

και το στιχάκι στο ημερολόγιο
                 θα 'ρθω σα μια μελόπιτα
                 μια νύχτα να σε πλάσω
                 να σε φιλώ αγάπη μου,
                 μέχρι να σε χορτάσω